وضعیت نامطلوب آموزش سلامت در کتاب‌های دبستان
به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری دانشجو، سلامت یکی از مهم‌ترین موهبت‌های زندگی است که باید از آن به‌خوبی محافظت کرد و این موضوع به‌طور خاص در این دوران که زندگی ماشینی انسان را احاطه کرده، اهمیت دوچندانی پیدا کرده است. در این راستا، برای پیشگیری از بروز هر نوع بیماری و تأمین سلامت افراد، لازم است آموزش‌هایی در سطوح مختلف طراحی‌شده و ارائه شود. نظام آموزشی مدرسه نقش بسیار مهمی در آموزش سلامت و ارتقای آن در دوران کودکی و بعد از آن ایفا می‌کند و باعث شکل‌گیری شخصیت دانش آموزان، نگرش، مهارت و نیز آگاهی آنان می‌شود و بایستی به شکلی ویژه مورد توجه خانواده و مسئولان قرار گیرد.
سازمان بهداشت جهانی، سلامت را چنین تعریف کرده است: سلامت عبارت است از رفاه کامل جسمی، روانی و اجتماعی؛ و بر این اساس، صرف عدم ابتلا به بیماری یا ناتوانی و نقص عضو، دلیلی بر سالم بودن نیست. مسئله مهم در این رابطه به اعتقاد محققان، آموزش سلامت و بهداشت است. آموزش سلامت در واقع آن بخش از مراقبت‌های بهداشتی است که بر رفتاری‌های سلامت تأثیر می‌گذارد. از دیدگاه سازمان بهداشت جهانی، مؤلفه‌های آموزش سلامت شامل تغذیه سالم و آب آشامیدنی سالم، داشتن ارتباط سالم با دیگران و پیشگیری از ایدز، تولیدمثل، شناسایی افراد و حفاظت از خود در برابر بیماری‌ها است و بدون شک پایه و اساس تمام این موارد بایستی از دوران ابتدایی مدرسه بنا نهاده شود.
در این رابطه، گروهی از پژوهشگران کشور از دانشگاه شهید مدنی آذربایجان تبریز و دبستان شاهد فرخی مرند، مطالعه‌ای علمی پژوهشی را انجام داده‌اند که در آن، محتوای کتب درسی دبستان برای میزان توجه به مؤلفه‌های مختلف سلامت، مورد ارزیابی واقع شده است.
در این مطالعه از روش تحلیل محتوا استفاده شده است و بدین منظور، همه کتاب‌های پایه سوم ابتدایی شامل عنوان‌های فارسی، علوم، هدیه‌های آسمانی، قرآن، ریاضی و تعلیمات اجتماعی مورد بررسی قرار گرفته‌اند.
نتایج این بررسی‌ها نشان می‌دهند که شاخص‌های مربوط به مؤلفه‌های سلامت به‌صورت متوازن موردتوجه قرار نگرفته‌اند و در واقع، کتاب‌های درسی به یک نسبت مؤلفه‌های آموزش سلامت را پوشش نداده‌اند.
در تبیین این نتایج، عیسی برقی، محقق و استادیار دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان و همکارش می‌گویند: «بیشترین توجه از بین تمام مؤلفه‌های آموزش سلامت مربوط به مؤلفه سلامت روانی با ۶۴۵ مورد و کمترین میزان توجه، به مؤلفه معلولیت با ۱۳ فراوانی بوده است».
این محققان می‌افزایند: «در میان خرده شاخص‌های مورد بررسی، بیشترین مقدار ضریب اهمیت مربوط به حرکات اصلاحی، مواد نیروزا و بهداشت و تغذیه ورزشی بوده است. این در حالی است که مؤلفه‌های مربوط به مبارزه با بندپایان و جوندگان، مراقبت‌های دوران بارداری، اعتیاد، مواد مخدر و انواع آن، اثرات سیگار در بدن، ایدز و آشنایی با بیماری‌ها به‌هیچ‌عنوان در کتاب‌های درسی پایه تحصیلی مربوطه مورد توجه قرار نگرفته‌اند».
نتایج کلی این پژوهش که در نشریه‌ای تحت عنوان «مدیریت ارتقای سلامت» وابسته به انجمن علمی پرستاری ایران منتشر شده‌اند، نشان از آن دارند که به برخی مؤلفه‌های مهم در آموزش سلامت یا اصلاً توجه نشده و یا به‌صورت مختصر توجه شده است. به همین دلیل، برقی و همکارش پیشنهاد داده‌اند که مؤلفان کتاب‌های درسی، در ویرایش‌های بعدی به این امر مهم، توجه لازم را داشته باشند.
افزودن دیدگاه جدید