بازکاوی نقش مؤلفه های فرهنگی در شکل گیری رنسانس اسلامی در دوره آل بویه *نادر پروین
چکیده
جهان اسلام در دوره آل بویه( 447-320 ه ق ) شاهد شکل گیری نوعی زایش علمی و فرهنگی بود که از آن به عنوان رنسانس اسلامی یاد می شود. فتوحات گسترده اسلامی و شکل گیری امپراطوری عظیمی که طیف وسیعی از گروههای مختلف قومی، نژادی ، دینی و میراث های فرهنگی آنها را در بر می گرفت به همراه طبیعت جهان گرایانه اسلام و نوعی تساهل موجود در بطن تعالیم آن ، مقدمات پیدایش و تعالی تمدن اسلامی را فراهم کرد. گرچه این پیدایش و تعالی ، فراز و نشیب های خاص خود را داشت اما به هر ترتیب در قرون چهارم و پنجم هجری با مرکزیت دولت آل بویه و با رویکرد عمدتا" فرهنگی به اوج خود رسید.
مقاله حاضر با روش توصیفی و تحلیلی می کوشد مهمترین مؤلفه های فرهنگی تأثیر گذار در شکل گیری رنسانس اسلامی در دوره آل بویه را مورد بازکاوی قرار دهد.
یافته های تحقیق نشان می دهد که رنسانس اسلامی در دوره آل بویه ضمن جذب بعضی از سنن یونانی ، عمدتا" و به صورت آگاهانه از فرهنگ اسلامی و ایرانی نشأت گرفته که مهمترین مؤلفه های آن عبارتند از؛ انسان گرایی ، کثرت گرایی ، شایسته سالاری، فرد گرایی ، جهان گرایی اسلامی ، جهان وطنی فرهنگی، سیاست درهای باز فرهنگی ، شکل گیری انجمن ها و مکاتب مباحثه ای همچون مکتب ابن عدی و ابوعبدالله بصری، تساهل گرایی، خرد گرایی ، ایران گرایی ، رشد علوم عقلی و طبیعی همچون پزشکی ، رونق کتاب و کتابخوانی و ظهور دانشمندانی همچون ابوحیان توحیدی(متوفی 414 ه ق)، ابن مسکویه( متوفی 421 ه ق ) ، ابن عامری( متوفی 381 ه ق)،ابن عمید( متوفی 360 ه ق )، صاحب بن عباد(متوفی 372 ه ق ) و عضد الدوله ( متوفی 372 ه ق)
واژه های کلیدی:آل بویه،رنسانس اسلامی،انسان گرایی، خرد گرایی، شایسته سالاری، کتابخوانی، فرهنگی
* دکتری تاریخ ایران دوره اسلامی دانشگاه تربیت معلم(خوارزمی) تهران و مدرس تاریخ، همراه09189914971 Gmail:parvinnader@gmail.com
افزودن دیدگاه جدید